In 2023 heeft het Nationaal Comité herdenking Slavernijverleden een onderzoek naar de gevolgen.(NCS) is in 2022 ingesteld door het directoraat Cultuur, onder voorzitterschap van de heer Johan Roozer, beleidsmedewerker van Cultuur. Samen met comitéleden zoals Armand Zunder en Alida Neslo is medio 2022, besloten ook een monument ter ere van 160 jaar afschaffing slavernij, te realiseren. Dit moest op 1 juli 2023 onthuld worden, echter had men nog geen idee hoe dit te financieren. In november 2022 werd bekend dat Nederland voor zo’n monument zou willen betalen, in het kader van excuses voor de slavernij.
Conflict of interest
Het NCS gaf de opdracht aan de FVAS, de Federation of Visual Artists Suriname in juni 2022 , logisch bedacht een goede stap. Maar het ging mis. Pas toen er geruchten rondgingen van 1 miljoen euro die eventueel beschikbaar gesteld/ gevraagd zou worden van de Nederlandse ambassade voor het monument in november 2022, werd men actief. De zogenoemde organisator heeft de
wedstrijdvoorwaarden opgesteld, een jury samengesteld (aanvankelijk met zichzelf erin) terwijl hij deelnemer was.
Toen daartegen geprotesteerd werd door twee competitie deelnemers -FVAS leden- heeft hij de organisatie overgedragen aan de secretaris / penningmeester van de organisatie. Het conflict of interest (belangenverstrengeling) is extra duidelijk door het feit dat die ook secretaresse is van de organisator. Als deelnemer had de organisator ook voorkennis en zicht op alle ingediende maquettes en
heeft voor de tweede finaleronde twee nieuwe elementen toegevoegd: geleend van team 1 van de deelnemende teams namelijk een reliëf op het voetstuk, dat plotseling ook een driehoekige museumzaal moest voorstellen.
Het gevolg was dat de organisator zijn abstract ontwerp won door stemming van de tweede jury. Die was grotendeels dezelfde als de eerste. Afro-Surinaamse beeldende
kunstenaars en curatoren als Rinaldo Klas, Marcel Pinas en Miguel Keerveld, die ook nazaten zijn van tot slaafgemaakten zijn niet ingeschakeld terwijl ze meer ervaring hebben dan de jury’s die vanuit de organisator zijn samengesteld.
Negatieve reacties
Gelijk na de bekendmaking van het “winnend slavernijmonument” kwam er een storm van negatieve reacties los op de nieuwssite van dagblad De Ware Tijd op FaceBook onder meer van kunstenaar Cliff Sang A Jong. De vorm van de winnende deelnemer plus organisator die iets abstracts moest voorstellen werd door de gedecoreerde Surinaamse musicus Ronald Snijders herkend als een dode sprinkhaan met de kop naar beneden.
Auteur en directeur van de Schrijversvakschool Ruth Sang A Jong schreef; ik parafraseer: het monument spreekt me helemaal niet aan en: er is iets niet zuiver hier (vermoedelijk doelend op de competitie) Paul Middellijn, meesterverteller en politieke analist op zijn Youtube kanaal Suriname Unite, noemde de wedstrijd oneerlijk en noemde het abstracte beeld “ dat ding, ik kan het niet anders
verwoorden” en het beeld van de winnaar van het eerste finale team, Asmoredjo-Djojo als publieksprijs. Toch was hij niet helemaal tevreden met het laatstgenoemd beeld op symbolisch en spiritueel gebied.
Oplossing
Surinaamse kunst deskundige Elvira Rijsdijk, die al 40 jaar kunst- en cultuur recensies schrijft, zegt over de wedstrijd: “Conflict of interest speelt duidelijk bij deze competitie. Maar ik was ook teleurgesteld in alle vijf ontwerpen. De voorwaarden voor deelname waren zo oppervlakkig, bekrompen en visieloos dat
was ook te merken aan alle vijf finale maquettes. Omdat aan de wedstrijd vier goede, ervaren beeldhouwers hebben deelgenomen namelijk Jhunrey Udenhout, Carlos Blaaker, Rahied Abdoel en John Djojo (van team Asmoredjo) zie ik wel een oplossing. dat zij tezamen wel gegarandeerd een prachtig en treffend slavernijmonument kunnen maken”.
Foto: Slavernij monument Almere, een voorbeeld dat de Surinamers wel aanspreekt
