De verkiezingen van 25 mei verliepen niet vlekkeloos, maar van fraude is geen sprake geweest. Dat benadrukt onderminister Maurits Hassankhan van Binnenlandse Zaken (Biza), die erkent dat er vóór en tijdens de verkiezingsdag verschillende fouten zijn gemaakt. “We willen eerlijk zijn over wat is misgegaan, maar ook vasthouden aan wat goed is gegaan,” zegt hij.
Een belangrijk aandachtspunt was het onverwachte afhaken van honderden getrainde stembureauleden, kort voor de verkiezingen. Hassankhan vermoedt dat financiële motieven hierbij een rol hebben gespeeld en pleit voor een diepgaand onderzoek naar deze terugtrekkingen. “Het lijkt erop dat sommige politieke partijen hogere bedragen hebben geboden aan deze mensen,” aldus de bewindsman.
Hoewel het proces nog niet helemaal is afgerond – enkele hertellingen en de officiële vaststelling van de uitslag staan nog uit – spreekt Hassankhan van een overwegend positieve evaluatie. Internationale waarnemers gaven complimenten voor de transparantie en eerlijkheid van de verkiezingen. “Dat beeld staat haaks op termen als ‘chaos’ die nu vaak worden gebruikt,” stelt hij.
Ook directeur Nasier Eskak van Biza wijst op de noodzaak om lessen te trekken. In de toekomst zal personeel dat zich aanmeldt voor verkiezingstaken juridisch worden vastgelegd, inclusief verplichtingen zoals het volgen van trainingen. Wie zich niet houdt aan deze afspraken, loopt het risico op een zwarte lijst te worden geplaatst en uitgesloten te worden van toekomstige verkiezingswerkzaamheden.
Een opvallend financieel detail: het verkiezingsbudget van SRD 600 miljoen werd met SRD 70 miljoen overschreden. De extra kosten zijn grotendeels te wijten aan haastig georganiseerde logistiek, zoals luchttransport, en andere spoedmaatregelen. “Alle uitgaven zijn verantwoord,” aldus Hassankhan en Eskak.
De uitbetaling van stembureaupersoneel, ondanks de wisselende prestaties, is volgens Hassankhan een morele keuze geweest. “Juridisch zou je kunnen stellen dat niet iedereen recht heeft op betaling. Maar wie zijn taak – hoe beperkt ook – heeft uitgevoerd, zal worden betaald,” zegt hij.
Tot slot benadrukt het ministerie dat, ondanks de vertraging bij het verwerken van de resultaten, zes partijen inmiddels gesprekken voeren over coalitievorming. Grote afwijkingen in de uiteindelijke uitslag worden niet verwacht. Zodra het Centraal Hoofdstembureau de uitslag vaststelt, beslist het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) of deze bindend is, waarna de grondwettelijke procedures hun beslag krijgen.
De verkiezingen van 2025 laten zien dat er ruimte is voor verbetering, maar ook dat het fundament van het democratisch proces overeind is gebleven. Transparantie, evaluatie en aanpassing zullen centraal staan bij de voorbereiding van toekomstige stemrondes.
