Ondanks het uitblijven van officiële meldingen, blijft de aanwezigheid van goudpontons, de zogeheten skalians op het Afobaka-stuwmeer onderwerp van onrust in Brokopondo. Lokale bewoners, een politicus uit het gebied en een onderzoeker van de Anton de Kom Universiteit van Suriname (AdeKUS) stellen dat deze illegale mijnbouwactiviteiten onverminderd doorgaan, terwijl de overheid zegt van niets te weten.
Volgens bewoners worden met name in de omgeving van Stonkampu al geruime tijd skalians waargenomen. “Ze zitten daar al lang. Ze doden de vissen en maken het water vies. De regering zegt dat ze het niet weten, maar ze weten het wel. De districtscommissaris weet het ook,” aldus een verontwaardigde inwoner.
Toch geven minister Marciano Dasai van Ruimtelijke Ordening en Milieu (ROM) en Vanuessa Gefferie, directeur van de Nationale Milieu Autoriteit (NMA), aan geen concrete meldingen te hebben ontvangen. Gefferie stelt dat een veldonderzoek van haar team tot aan Kwangu geen skalians aan het licht bracht. “Het meer is groot. Het kan dat ze zich verderop bevinden,” zegt zij.
Minister Dasai erkent dat er goudwinning rond het stuwmeer plaatsvindt, maar dat er bij gezamenlijke inspecties met onder andere Defensie en het Openbaar Ministerie geen sprake was van skalian-activiteiten. Toch spreekt een politicus uit het gebied, die anoniem wenst te blijven, dit tegen. Volgens hem opereren er meerdere skalians op het meer en wordt dit gedoogd door overheidsinstanties. “Er zijn zelfs afspraken gemaakt met gemeenschappen, waarbij zestig procent van de opbrengst lokaal blijft. Ook het commissariaat krijgt een percentage,” beweert hij.
De politicus stelt verder dat ook binnen het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen (NH) belangen spelen. Hij verwijst naar een vermeende uitspraak van minister David Abiamofo, waarin deze zou hebben erkend dat het stopzetten van de skalianactiviteiten financiële gevolgen voor de staat zou hebben.
Een onderzoeker van AdeKUS bevestigt de voortdurende aanwezigheid van de pontons. Tijdens zijn veldwerk werd hij naar eigen zeggen bedreigd door gewapende mannen op de pontons. “We zijn gefilmd en moesten het gebied verlaten. Helikopters vlogen boven ons hoofd,” vertelt hij. Hij waarschuwt ook voor ernstige vervuiling van het water met giftige stoffen als kwik, cyanide en caustic soda. “Dat tast niet alleen het milieu, maar ook de volksgezondheid ernstig aan.”
Gonda Asadang, directeur Water bij het ministerie van NH, zegt niet op de hoogte te zijn van recente ontwikkelingen in Brokopondo. Ze verwijst naar een eerder proces waarbij skalians uit Marowijne werden verwijderd. “Daarna zou Brokopondo volgen, maar ik heb daar geen update over gekregen.”
Terwijl officiële instanties terughoudend blijven, groeit de kloof tussen overheid en gemeenschap. Inwoners blijven aandringen op transparantie en ingrijpen, terwijl de skalians volgens hen “vrij en blij” doorgaan met het vervuilen van hun leefomgeving.
