“Successfull aging” is de term die voor de kunst van het ouder worden is uitgevonden. Maar wat is ‘succesvol’? Moeten we daarbij denken aan reclamespots van vitale, actieve senioren, genietend van hun pensioen? Dat is echt niet voor een ieder de realiteit in de wereld of in Suriname. Wat vinden zestig plussers in Su van hun leven en wat is een goed en zinvol leven volgens hun? Wat is de invloed van hun cultuur en religie op hun antwoord wat de betekenis van het leven is?
Zinvol leven
“Wat is voor u de betekenis van het leven?” is de centrale vraag die Roel J. Haakmat, vanuit zijn studies en ervaring in de psychiatrische verpleegkunde, ouderen psychologie en antropologie stelt. Hij heeft hierover een onderzoek voorbereid om af te nemen in bejaardentehuizen en zorginstellingen voor oudjes. Na toestemming en ook in overleg met de leiding zal hij zijn vragen stellen en ook zal hij deze enquette laten uitvoeren door studenten. Drs. Roel Haakmat, is momenteel gastdocent Ouderenpsychologie aan het Covab. Hij heeft gestudeerd in Nederland en daar gewerkt in de geestelijke gezondheidszorg en is op zowel westerse als niet westerse geneeswijzen (via antropologie) afgestudeerd. Zijn vader, reeds lang zaliger, was vakbondsleider Reinier Haakmat, die ook medeoprichter van de Moederbond was.
Met dit onderzoek in Suriname wil Haakmat een Surinaams multicultureel antwoord vinden op de vraag, wat voor 60 plussers in Suriname aan begeleiding gedaan kan worden zodat ze zich optimaal welbevinden. Dit rapport zal een bijdrage aan beleid voor hulpverlening in Suriname op dit stuk zijn, een multiculturele leergang hulpverlening aan ouderen voor studenten in medische beroepen. Het is tevens het promotie onderzoek van Roel Haakmat, die nu in de kandidaatsfase is om af te studeren als PHD van ouderenpsychologie.
Verlies
Niet alleen aardse goederen, persoonlijke zelfstandigheid of gezondheid maken dat de seniorenburger zijn of haar leven als goed ervaart. Maar vooral hoe men omgaat met verlies, beperking, ziekte en dood van hunzelf en leeftijdgenoten. Zoals een bekende Surinaamse odo (uitdrukking) zegt: Un no gebore fu tron ston. (We zijn niet geboren om eeuwig voort te leven als steen). Omdat hun leeftijdgenoten steeds meer ziek worden en sterven aan het eind van hun leven, is het toch best wel ingewikkeld om goed oud te worden.
Vijf voorwaarden
Hier volgen vijf omschrijvingen van de voorwaarden waaraan een ouder wordend leven op zijn minst moet voldoen wil het goed genoemd kunnen worden. Natuurlijke behoeften zijn voedsel, kleding en onderdak. Menselijke verlangens zijn ook intimiteit, veiligheid, liefde en respect. Ouderen hebben ook wensen op het gebied van zelfverwerkelijking of -ontplooiing. Ze hebben een wil en hebben wensen die ze willen realiseren. De meeste theorieën over succesvol oud worden hebben het lichamelijke welbevinden van de oudere als belangrijkste onderdeel. Ouder worden betekent nu eenmaal leven met een steeds lastiger wordend lichaam, dat het laat afweten of pijn gaat doen. Gezondheid is voor veel ouderen de eerste zorg en vertegenwoordigt voor hen de hoogste waarde. Deze waarde vinden we duidelijk terug in veel ouderenbeleid op papier maar niet altijd in de praktijk: medische zorg, huisvesting en de woonomgeving. Geestelijke hulpverlening aan ouderen is in Surinaamse medische opleidingen nog in de beginfase.
