In een historische prestatie heeft de Wayana Inheemse gemeenschap onder leiding van de Stichting Mulokot voor het eerst de Oelemarierivier en omliggende gebieden volledig in kaart gebracht. Van 2 tot en met 10 maart leidde een team, bestaande uit werknemers van Mulokot, externe consultant Giorgio Awankaroe en dorpsbewoners van Apetina en Kawemhakan, een expeditie naar dit gebied in het zuidoosten van Suriname, via de Lawarivier die overgaat in de Litani.
Mulokot heeft tussen 2020 en 2022 een reeks expedities uitgevoerd naar verschillende gebieden, waaronder de Litani/Lawa, Litani/Tumac Humak Gebergte & Pad naar Brazilië en de Palumeu/Kasikasima. Dit initiatief had als doel het Wayana-gebied te demarkeren en in kaart te brengen. In augustus 2022 presenteerde de organisatie de kaart van het Wayana-gebied aan de gemeenschap, dat een totale oppervlakte van 24.865 vierkante kilometer beslaat en ongeveer 15% van Suriname uitmaakt.
De tweede fase van het “mapping” project omvat het “Bio-cultureel monitoring systeem (BMS)”, waarbij traditionele kennis van voorouders en orale overleveringen worden gedocumenteerd. Heilige gebieden, jachtgebieden en historische nederzettingen worden nauwkeurig in kaart gebracht om zo voorouderlijke kennis te behouden. Voor 2024 staan er, afhankelijk van de waterstand, nog expedities gepland in juni en juli naar de Pimpakreek, Rosevelt Piek en de Magneetrots, gelegen in de omgeving van Apetina.
De Wayana’s zijn een Inheems volk dat in de noordelijke Amazone regio woont, verspreid over Suriname, Frans-Guyana en Brazilië. In Suriname bevinden ze zich langs de oevers van de Lawa, Litani, Oelemari en boven Tapanahony in het diepe zuidoosten van het land. De voorouders van de Wayana’s arriveerden in de achttiende eeuw vanuit het zuidelijk buurland en stichtten dorpen als Apetina, Palumeu en Kawemhakan. Ondanks historische uitdagingen, telt Suriname momenteel ongeveer 800-900 Wayana’s, met een geschat totaal van 2500 inwoners in combinatie met Frans-Guyana en Brazilië.
De Stichting Mulokot, opgericht in april 2018 onder leiding van Granman Ipomadi Pelenapin van de Wayana-bevolking, fungeert als de werkarm van het traditioneel gezag van de Wayana’s. De organisatie streeft naar duurzame ontwikkeling binnen alle Wayana-dorpen en werkt samen met verschillende partners, mits de Wayana FPIC-protocollen worden gerespecteerd.
De stichting coördineert de samenwerking met de overheid en NGO’s en onderhoudt een netwerk met experts in en buiten Suriname. Het bestuur van Mulokot bestaat volledig uit leden van de Wayana-gemeenschap, met de Granman en andere dorpshoofden die beslissen over de samenstelling ervan.
