Katibo(=slavernij) in poezie, samengesteld door Romeo Grot,, is een belangrijke gedichtenbundel. Het is uitgegeven ter ere van 150 jaar afschaffing slavernij. De bedoeling ervan staat in de ondertitel: ‘Een aangrijpende bloemlezing om met elkaar in gesprek te gaan over het thema slavernij en de doorwerking ervan’. Alle gedichten zijn in het Nederlands vertaald, het boek beslaat 145 pagina’s en er staan 100+ puwema in.
Om u als lezer van deze boekbespreking een indruk te geven van de variatie die de 67 gepresenteerde dichters en dichteressen brengen, zullen we enkele stroven of coupletten citeren van verschillende dichters. De puwema zijn soms in het sranan zo mooi dat de vertaling wegens ruimte gebrek niet erbij kan hier, maar in het boek staat het er natuurlijk wel.
Verassing
In een boekbspreking over gedichten, kunnen we het liefst tenminste stukjes delen van enkele gedichten . Weliswaar in een notendop en niet in de volgorde van het boek. De bundel opent gelijk groots, met de beroemde Surinaamse geschiedschrijver en verzetsheld in de tweede wereldoorlog Anton de Kom, waarvan heel weinig mensen weten dat hij bijna een eeuw geleden ook gedichten heeft geschreven.
Liefde en strijd zijn verweven in zijn puwema: Vaarwel, Akoeba, Vaarwel. Het gedicht heeft vijf coupletten en elk daarvan heeft dezelfde drie beginregels, hier het eerste couplet: Vaarwel, Akoeba, mijn vrouw, mijn schat vaarwel!/ Strijden ga ik! Eerst na d’overwinning/kom ik terug…/Lang, heel lang heeft men ons getart/Eerst gekocht en verkocht en dan geslagen/ Op ons beider gezicht staat het merk gebrand/van des meesters naam, tot eeuwigen dage.(pagina 12)
Verassend ook is Albert Helmans gedicht, want hij is bekend van proza, hij schreef 60 verhaalboeken , waarvan sommige nog steeds steady sellers zijn. Helman is een schrijver geweest die lange verhalen schreef die inzichtelijk getuigen van het universele innerlijk en handelen van de mens. Met Suriname verbonden in zijn ziel kreeg hij uitzicht hoe de niet rooskleurige toekomst eruit zou kunnen zien.
Over slavernij en karma, hierbij het eerste couplet van Helmans gedicht Wan dey sa kon: Bongrobita, bigimofo, srudati sondro syen/wan de sa kon fu was yu bowtu/ ma ala sewatra no nofo fu wasi yu por’nen. En het laatste couplet vertaald in het Nederlands: Met al je grootsspraak ben je een lafaard/ als grootste rijkaard/de dievenbaas/ maar al heb je duizend slaven en duizend geweren/eens wordt jij galgenaas. (pagina 44)
Wordt vervolgd in : Katibo in poezie, een belangrijk boek (2)
