De zeer geliefde en onvergetelijk grappige Lucien Vriesse meer bekend als Pleffo is onlangs overleden. Hoewel we hem al 10 jaar op het toneel en de tv moesten missen, want hij had een lichte vorm van Parkinson, en bleef sindsdien thuis, is het toch een schok dat hij ons hier op aarde verlaten heeft. Razend populair was Vriese vooral van de Surinaamse televisie (ATV) waar hij als deel van de cabaretgroep 1 en 1 is 3, ons tien jaar lang elke vrijdagavond vermaakte en vermaande samen met Harold Huisden en Clifton Braam. Enkele afleveringen uit die tijd zijn op You Tube te vinden, evenals zijn tell all interview in Tap a bankstel uit 2013.
Toeval?
Omdat hij opgroeide in de buurt, was hij, als energieke jongere van kleins af lid van de sociaal culturele vereniging NAKS, oorspronkelijk de afkorting van Na Arbeid Komt Sport. In zijn jeugd is Vriese zelfs een verdienstelijke voetbalspeler in de hoofd klasse geweest. Maar daarvan is hij minder bekend. Zijn ster op het toneel begon te rijzen toen hij bij toeval daar belandde. Lucien Vriese was namelijk bestuurslid van Naks toen hij daartoe gevraagd, spontaan zijn medewerking verleende door in te vallen voor een speler die plotseling afmeldde voor het Naks toneelstuk Syat futu Syori (Kreupele Sjors).
Vanaf dat moment leek het alsof Pleffo geboren was om een belangrijke rol te spelen in het volkstoneel, omdat hij daar altijd furore maakte. Intussen was hij in het dagelijks leven brandweerman op onze internationale Luchthaven te Zanderij. Een functie die hij tenslotte afsloot als docent en commandant (brandmeester).
Koelie ptyien en blaka boy
Lang voor dat het een gewoonte werd toneelstukken te verfilmen, heeft Vriese met het door hem geschreven toneelstuk Koelie ptyien en blaka boy enkele tienduizenden Surinamers naar theater Thalia gekregen. Na 56 uitverkochte voorstellingen in dat theater besteedde de Ware Tijd in een uitgebreide recensie aandacht aan het toneelstuk , dat zoveel vrolijke opschudding veroorzaakte (in 1984, meen ik).
Een verslag werd gemaakt van de voorstelling in het NAKS theater, waar de Volks Crediet Bank (VCB), de toenmalige toneelvereniging Mix Max van Vriese had betaald om speciaal voor al hun personeel dit stuk te spelen. Omdat het personeel van VCB uit precies zoveel hindoestaanse- als Afro-Surinamers bestond (en bestaat) was het een mooie testcase om te kijken hoe deze bevolkingsgroepen, die helaas zo vaak als kemphanen tegenover elkaar staan, op dit toneelstuk zouden reageren. De kracht van het toneelstuk was de satire, de stereotypische weergave van twee bevolkingsgroepen in een comedy drama waar men kon lachen, omdat met werkelijk alle vooroordelen die deze bevolkingsgroepen tegen elkaar hebben, de draak werd gestoken.
Discriminatie
De eerste minuten hield de journalist het hart en letterlijk het hoofd vast van ojee, hoe durven ze dat te zeggen en nog wel op het toneel, maar links en rechts naar het publiek kijkend was duidelijk dat het zeer goed ontvangen werd. Schuddebuikend en dijen kletsend genoten ze van het stuk, waarvan de teksten met alle vooroordelen lang niet mals waren, maar zoals Vriese het bracht was het toch respectabel. Het was een manier waarop Surinamers hun spanningen lachend konden ontladen en dat was zeker het nuttige van dit toneelstuk.
Bappa
Lucien Vriese speelde in het stuk Bappa, de vader van het hindoestaanse meisje dat met de creoolse jongen wou trouwen. Als Bappa, heel archaïsch met tulband en dhoti (witte, als driekwart broek gedrapeerde lendendoek) is hij nog te zien in een reclame op tv. Wat ik me nog kan herinneren is dat het meisje eerst vond van, als we niet kunnen trouwen dan laten we zelfmoord plegen, een idee wat de jongen (gespeeld door Ruben Silvin) snel uit haar hoofd kan praten.
Als de wederzijdse ouders ten slotte toch toestemming geven voor het huwelijk zijn de commentaren tijdens de voorbereiding van de trouwerij ook daar zoals: Zorg voor extra licht, want het gaat hier straks zwart zien van de mensen, en : kook echt extra, want die blakamans zijn gulzig en eten veel. Tot groot vermaak van het publiek. Op veler verzoek ging de groep Mix Max ook naar Nederland, waar het stuk ook meerdere malen met veel succes werd opgevoerd.
Foto: ATV ; Lucien Vriese
