Op 8 december 1982 werden 15 ongewapende burgers gemarteld en vermoord in het Fort Zeelandia te Paramaribo, onlangs 40 jaar geleden. Het strafproces begon in 2007, een mega-proces waarbij tientallen verdachten door de rechters veroordeeld of vrijgesproken werden.
In die vijftien jaren dat het proces zich voortsleept heeft advocaar Irwin Kanhai, van hoofd-verdachte Desi Bouterse, elke mogelijke juridische vertragingstechniek toegepast, every trick in the book. Toch kon dat niet stoppen dat tegen Bouterse en zijn vier medeverdachte militairen in hoger beroep 20 jaar celstraf geeisd werd en gevangenneming na de uiteindelijke uitspraak.
Einde in zicht
Er zal hierna weer een pleidooi volgen van de advocaten, waarna repliek volgt van de openbare aanklager, eventueel weer een antwoord van de advocaten, wat dupliek genoemd wordt. In een kleine twee maanden kunnen de mannen veroordeeld zijn en kan het bevel tot in gevangenneming tot uitvoer worden gebracht. Of dat in de praktijk bij de voormalige president en militaire dictator zo makkelijk zal gaan, is een grote vraag.
Bouterse cs. hebben alles wat ze konden gedaan om buiten de lange arm van de wet te blijven vanaf 25 februari 1980 toen ze de macht grepen. Zij volgden na een lakse en corrupte, maar democratisch gekozen regering onder premier Henk Arron (NPS) en parlementsvoorzitter Jaggernath Lachmon (VHP).
Feiten en omstandigheden militairen 1980 – 1982
Ze regeerden met decreten, nieuwe wetten die zij lieten maken ook om hun macht te consolideren. In maart 1982 werd een tegencoup gepleegd onder het mom de democratie te doen terugkeren. Die Paghwa coup mislukte, ook de moord beraamd op Bouterse door krin skin (voorgevoel, intuitie) van Bouterse die niet op een uitnodiging voor een tempeldienst inging. Ook werd het Fort Zeelandia aangevallen, en de Sta1atszender SRS overgenomen. De poging eindigde binnen 24 uur, militair Wilfred Hawker werd doodgeschoten en de andere anti coup militairen als Surendre Rambocus en Jiwan Sheombar werden veroordeeld tot respectievelijk 12 jaar en 8 jaar celstraf.
Paranoia
De toch al paranoia toestand van de sergeanten die de macht grepen verergerde. In dat licht gezien, met een wraakzuchtig en kortzichtig leider als Bouterse, die wel altijd charisma had, zal de machtswellust toenemen en kwam het moment dat hij zich God waande en besliste over mensenlevens en dood.
Het resultaat was dat Bouterse, die kantoor hield in het Fort Zeelandia, met zijn mede coupplegers een dodenlijst samenstelde en op het grootste ‘balkon’ bij de ingang van het fort, bastion Veere geheten 15 ongewapende burgers liet fusilleren. Bouterse liet een vakbondsleider, Fred Derby vrij met de opdracht de arbeiders rustig te houden, geen demonstraties voor democratie of protesten om de moorden.
Democatische strijders gedood
Toch zijn de nabestaanden en hun sympathisanten massaal voor de poort van het mortuarium gaan staan en de vroegste onder hun hebben de militaire trucks gezien met de opgestapelde lijken van hun zo lafhartig vermoorde geliefden. Het waren juristen, vakbondsleiders, een ondernemer, een wiskundeleraar, vier journalisten. Daarna was het de gruwelijke taak van de moeders, vaders, tantes zusters en echtgenoten om hun mishandelde en doodgeschoten zoon, neef, broer of man te identificeren. Ongewapende burgers en twee uit de gevangenis gesleurde militairen die dat jaar in maart de couppoging deden, waaronder contracoupleider Surendre Rambocus.
Nabestaanden
De moeder van de toen 34 jarig journalist Bram Behr werd 100 jaar en heeft het proces tegen de moordenaars van haar zoon niet meer meegemaakt , zo stierven 14 moeders. De enige die nog over is, is moeder Sheombar, van het jongste slachtoffer, de 25 jarige militair Jiwansingh Sheombar. Sranan Peyri heeft in vogelvlucht dit ooggetuige verslag opgeschreven, omdat de duistere dagen van 40 jaar geleden veelal verplicht verzwegen zijn.
