Beter dan in dit gedicht kon Sranan Peyri het niet verwoorden. Daarom presenteren we u dit gedicht “Een reflectie” van Chantal Landburg (FB) die heel helder de situatie, de context heeft geschetst, van het drama dat 20 november jongstleden plaatsvond in het gebied van de Afro Surinaamse stam der Matawai. In deze puwema lees je waarom de kleine goudzoekers zwoegen op de goudvelden.
Ook hoe makkelijk het is oordelen te vellen als je in een betere situatie in de stad, Paramaribo opgroeit. Het gedicht van Landburg is met empathie geschreven, een meevoelende Surinaamse vrouw die een eerlijke beschouwing geeft van de verschrikkelijke ramp, waarbij nu 15 jonge mannen de dood vonden, in de bloei van hun leven.
Door een overhangend stuk van een berg, boven een door hun gegraven sleuf werden zij levend begraven. Ze zijn door hun collega goudzoekers met de hand uitgegraven, om hun levenloze lichamen niet te beschadigen. Er zijn nog drie goudzoekers vermist. De 14 doden- de 15de stierf in het ziekenhuis- zijn door de regering gestuurde politie, militairen en begrafenisondernemers naar twee mortuaria vervoerd om geïdentificeerd te worden door hun familieleden in de hoofdstad.
Voor vandaag en morgen zijn twee dagen van nationale rouw aangekondigd door de regering en hangen de vlaggen halfstok. Verdere hulp op de plaats des onheils zelf, is door de regering beloofd, maar niet geboden.
Een reflectie
Daar lig je dan
Bedolven onder het zand
Terwijl je er ligt
Roepen mensen in de stad van alles
‘Tyee’, ‘Kis en moi’ en ‘we moeten dit tegengaan’
Weten ze wel waarover ze praten?
Je bent geboren in een dorp in het bos
Toen je naar school moest
Moest je heel ver reizen
Met een boot zonder zwemvesten
Er werd een taal gesproken die je niet kende
Je school was bouwvallig
De boeken vielen uit elkaar
De leerkrachten waren er niet altijd
De lagere school kon je niet afronden
Dat ene flinke meisje in de klas is wel geslaagd
Zij moest verhuizen naar de stad
Daar bleef ze bij iemand die misbruik van haar maakte
Ze moest hard werken in de huishouding
En kinderen verzorgen
Want ze moet toch dankbaar zijn voor het onderdak
En de kans om naar school te kunnen gaan
Je kijkt om je heen, 14 jaar oud
Het bos is niet meer als vroeger
Concessies overal om je heen, zo dicht bij het dorp
Van die rijke mensen in de stad
Landbouw-, jacht- en visgronden zijn uitgeput
Wat moet je eten?
Waarvan moet je leven?
Hoe kan je geld verdienen?
Je hebt geen diploma en je kent alleen je eigen omgeving
Je hoort de oudere jongens en mannen praten over gowtu busi
Dus je gaat met ze mee
Het werk is zwaar en gevaarlijk
Je wordt zo vaak ziek
En die baas van de stad komt op tijd het goud ophalen
Zonder te zorgen voor een goede werkomgeving
Je bent ver van je familie
En gaat soms naar huis om geld voor ze te brengen
Zodat je kinderen naar school kunnen
Misschien kunnen ze een dagje wel naar de school in de stad
Dan hebben ze meer kansen dan jij
En nu lig je daar
Terwijl je hebt gedaan wat jij kon
Onder de omstandigheden die jij kent
Dan zijn wij hier in de stad
En noemen je een crimineel
Een illegale, een barbaar, een milieuvernietiger!
Wij werden naar school gebracht of konden ernaartoe lopen
We konden zelf de universiteit afronden
En onze tante heeft werk voor ons geregeld
Onze kinderen hebben een huis
Ze kunnen naar school en hebben elke dag te eten
Hebben we recht van oordelen?
Hebben we nagedacht hoeveel onrecht jou is aangedaan?
Al die generaties lang
Vanaf het moment dat je voorouders hier naartoe zij gebracht
En tot slaaf zijn gemaakt
Hebben we erover nagedacht
Hoe wij dat onrecht van die bakra’s gewoon voortzetten
We nemen al je kansen weg
We nemen alle hulpbronnen
Uit het gebied waar je voorouders noodgedwongen naartoe gevlucht zijn
Nee
We hebben het duidelijk niet begrepen
Dat wij hier in al onze comfort
In onze bevoorrechte positie
Niet kunnen oordelen
Maar moeten reflecteren
En eraan moeten werken dat je kinderen
Ten minste evenveel kansen hebben als de onze
Matawai 2023, Chantal Landburg
Foto: van de media app, gepost door Ivan Cairo
