De struglle en de pina van Suriname is als het balanceren op een tafel met verrotte poten. A Sranan systeem ne wroko. Het Surinaams systeem werkt niet. Sranan Peyri maakt de vergelijking dat het rijke Suriname is als een glanzend tafelblad met alles erop om goed te leven. Sranan heeft echter vier verrotte poten, de vier hoofdoorzaken van de armoede en de onderontwikkeling in Suriname. De hoofdoorzaken zijn: 1. we zijn een import economie, 2. we hebben een cultuur van zwijgen, 3. er is constant nepotisme (= regelarij) en corruptie 4. alsook commando democratie, de president of minister geeft opdracht, iedere ander voert uit, of lijdt eronder.
Keuze voor welvaart
Deze hoofdoorzaken geeft de socioloog Maureen Silos Msc. aan in haar wetenschappelijk boek van 30 jaar geleden getiteld:  Onderontwikkeling is een keuze.Het is nog steeds actueel volgens mij, kijkt u of het klopt. De keuze voor onderontwikkeling is ook een keuze voor armoede, probleem voor het grootste deel van de kiezers. We kunnen dus ook de keuze maken voor ontwikkeling en als we kiezen voor 1. export economie, 2. krin taki na krin libi, open communicatie tussen volk en regering, Wet Openbaarheid Bestuur, 3. ook om de verrottende regelarij en corruptie te stoppen 4.de zogeheten democratie gaat op commando van de partijvoorzitter  en president en dat moet anders, wil je ontwikkeling krijgen.
Voor jezelf, hier
Waar begin je, als je echt een verbetering wil zien en je woont in Su? Dan kan je jezelf afvragen, wat kan ik zelf doen aan 1. productie, export, 2. persvrijheid en openbaar maken van misstanden, 3. stoppen van corruptie en regelarij, 4. Via een vakbond, districtsraad, school, sociale organisatie, werken en pleiten voor de rechten van alle mensen op een goed bestaan. Dit zijn manieren waarop je je eigen lot en je land kunt verbeteren. Zie je hoe actief , gefocussed en slim je moet zijn om je leven en dat van anderen te verbeteren? Het is niet altijd makkelijk, maar wel te doen. Je hebt 16 uur per dag om goed werk te doen. Voor jezelf en voor je medemens thuis en in groter verband. Als het dan ook als een missie en een hobby aanvoelt, omdat je liefde hebt voor hetgeen je doet, weet je waarvoor je hier op aarde bent.
100% waard
Het is 100% de moeite waard, iets beters te creeren, als je bij het leven zoals je nu leidt, je toekomst wazig of vol zorgen en problemen lijkt. Efu yu ne syi yu strati . Wees niet bang voor een nieuwe uitdaging. Een glanzend voorbeeld vind ik wat dat betreft Maureen Silos die zich geheel is gaan toeleggen op onbespoten landbouw. Zo heeft zij de keus voor verbetering van (1) de eerste zwakheid van Su gemaakt, door in de productie te gaan. En ze had geen landbouw achtergrond.
Krin taki na krin libi
Bewustmaking (opo ay tori) oftewel eye openers voor wat het verbeteren en kennen van het leven in Su is waar Sranan Peyri als een klein collectief aan werkt. Culturu.com in het algemeen en Sranan Peyri in het bijzonder spannen zich in om (2)de cultuur van zwijgen te doorbreken,(3) de corruptie en regelarij op te ruimen,(4) de democratie te bevorderen. We openbaren misstanden en leggen verbanden, opo ay tori, om te waarschuwen waar het fout gaat en de push te geven tot verbetering. Krin taki na krin libi, open en duidelijk praten voor een helder leven, zou je het kort kunnen vertalen. En u beste lezer, ik dank u voor uw liefde voor verbetering van Su, anders had u niet tot hier gelezen !
