De Koninklijke Marechaussee heeft lange tijd mensen gecontroleerd op grond van hun huidskleur. Tijdens de MTV-controles (Mobiel Toezicht Veiligheid) kwam dit regelmatig voor. In 2021 had de rechtbank deze handeling zelfs veilig gesteld, omdat “er geen spake is van discriminatie”. Dit geldt nu niet meer. De rechtbank in Den Haag heeft na veel strijd van actoren anders geoordeeld in hoger beroep. Het etnisch profileren is nu verboden.
“Het enkele gegeven dát etniciteit een rol speelt in het kader van het MTV is niet per definitie discriminerend en kan dus geen grond opleveren voor een algemeen verbod,” aldus het oordeel van de rechter in 2021. “Het maken van onderscheid op basis van ras, zonder objectieve en redelijk rechtvaardiging, is een bijzonder ernstige vorm van discriminatie”, dit zegt de voorzitter van het hof nu.
Mpanzu Bamenga, die regelmatig slachtoffer is geweest van dit handelen, maakte zich samen met anderen sterk hiervoor, en is blij met deze “overwinning”, die het verbod op etnisch profileren nu eindelijk een feit heeft gemaakt.
Het gaat om de MTV-controles (Mobiel Toezicht Veiligheid), die toegepast worden bij de controle van vliegtuigpassagiers, treinreizigers en weggebruikers uit landen van binnen de Europese Unie. Binnen de EU zijn grenscontroles verboden, maar controles om illegaal verblijf in Nederland tegen te gaan zijn toegestaan.
De staat ontkende dat de marechaussee officieel gebruikmaakt van huidskleur of ras als reden om iemand te controleren, maar dat dit wel voorkomt als er veel migranten uit een bepaald land komen. Het gerechtshof oordeelde terecht dat dit geen rechtvaardiging is voor etnisch profileren, want zonder huidskleur zou er geen selectie hebben plaatsgevonden.
Een ander feit voor het hof is dat in Nederland, iemands huidskleur geen indicator is van zijn of haar herkomst, noch nationaliteit. Etniciteit valt dus bij het selecteren buiten de boot.” Het maken van onderscheid op basis van ras, zonder objectieve en redelijk rechtvaardiging, is een bijzonder ernstige vorm van discriminatie”, volgens de voorzitter van het hof. De werkwijze van de marechaussee maakt volgens hem een negatieve uitstraling op de maatschappij. “Nederlanders met een andere dan een blanke huidskleur kunnen zich hierdoor niet geaccepteerd en tweederangsburger voelen.”
Sinds november 2021 gaf de marechaussee te kennen etnische profilering achterwege te laten. Nu zegt men dat het vonnis nog bestudeerd zal worden. Dit roept vraagtekens op. “Het was aan jarenlange strijd, maar het hof spreekt nu eindelijk uit wat wij al wisten: dat ik er als mens mag zijn en niet beoordeeld mag worden op mijn huidskleur. Die zegt niets over of iemand crimineel is of niet. Het is een overwinning voor mijzelf, voor mijn kinderen en eigenlijk voor iedereen in Nederland,” aldus Mpanzu Bamenga, die ook de mensenrechtenprijs voor het College voor de Rechten van de Mens won tijdens deze strijd. Ook Amnesty international spreekt van een historisch uitspraak. De mensenrechteorganisatie pakte deze zaak ook aan.
Bron foto: DvhN
