Volgens rechtsfilosoof aan de Vrije Universiteit, Wouter Veraart is het slavernijexcuus een methode geweest om de juridische stappen voor nazaten te minimaliseren. Het kabinet praat over het ‘hier en nu’ dat het handelen in het verleden veroordeeld, maar niet dat “de koloniale slavernij … met terugwerkende kracht als misdaad tegen de menselijkheid” wordt erkend.
“De speech zit retorisch heel vernuftig in elkaar, maar eigenlijk wordt daarin slechts gezegd: toen mocht het wel en nu vinden we dat erg. ….Het betekent niet zoveel en het is juridisch onbevredigend,” aldus Veraart
De regering erkent slavernij van honderden jaren geleden dus niet als een misdaad tegen de menselijkheid. Tot slaafgemaakten die drie eeuwen lang buiten de rechtsorde vielen als handelswaar, zouden dan postuum tot mensen met rechten gemaakt worden. Dit zou de nazaten zeer aanspreken. Daarom bestaat er ‘koudwatervrees’ dat nazaten, de erkenning zouden kunnen gebruiken om te procederen in navolging op andere landen.
De filosoof legt uit dat misdaden tegen de menselijkheid in het civiele recht wel, anders dan in strafrecht verjaren. In andere landen blijken nazaten ook hierdoor deze zaken te verliezen.
In de speech van 19 december wordt door het addertje ‘hier en nu’ de misdaad niet met terugwerkende kracht erkend
“De angst voor de minieme kans dat een rechtszaak ooit tot een succes zou kunnen leiden, heeft in elk geval gezorgd voor een formulering die bij nadere beschouwing hoogst dubbelzinnig is. Volmondige excuses voor het koloniale slavernijverleden zouden geen verborgen disclaimer moeten bevatten.”
