Deze week heeft Santokhi aangegeven dat hij de man is met verstand van economie want hem lukt het om de koers omlaag te brengen. Nog los van de uitdrukking “een zwaluw maakt nog geen zomer” en wij moeten nog zien waar de koers uiteindelijk gaat eindigen, is de vraag die wij nu hebben na deze ontboezeming van deze topeconoom: waar is de topeconoom Santokhi bij de berekening en vaststelling van de stroomtarieven? Daar kan hij zijn eigen kunde laten zien want de daling van de koers is niet zijn verdienste.
Iedereen die een beetje kan rekenen, optellen en aftrekken, op het niveau van mulo 2 kan al zien dat bij EBS de kostprijs te hoog is en daarom is er zoveel subsidie nodig. Dus wat moet je doen als je een kundige manager bent met verstand van rekenen en al helemaal als je verstand van economie, bedrijfseconomie, hebt? Kosten verlagen!! En je weet natuurlijk waar de kosten zitten want je hebt verstand van economie, bedrijfseconomie dan. Zo simpel is het, de kosten aanpakken en klaar is kees, in dit geval klaar is Persad. Of weet hij niet waar hij naar moet kijken? Ik zal het in stappen afpellen zodat ook Santokhi zijn college-economie kan verversen en alsnog bij EBS zijn kunde kan laten zien en dan kunnen de tjauwmin etende vakbondsleiders rustig verder snurken in hun hangmat met een djogo naast de tjauwmin.
- Hoe verlaag je de kosten bij EBS?
Dat doe je door productiekosten te verlagen. Geen abracadabra.
- Waaruit bestaan de productiekosten dan?
Als je weet waaruit die productiekosten bestaan dan weet je waaraan je moet sleutelen. Die productiekosten bestaan hoofdzakelijk uit (a) inkoop van de stroom bij Staatsolie, (b) eigen generatoren stroom, (c) inkoop van gasflessen, (d) inkoop van brandstof en smeermiddelen en (e) organisatie en beheerskosten.
- Hoe verlagen wij die elementen van de productiekosten dan?
Uit het rapport van EY – Project Volt mei 2022 – blijkt dat de inkoop van stroom vanuit Staatsolie onnodig hoog is. Dus het eerste wat je doet is de inkoopprijs verlagen. Zo simpel is het. Staatsolie wordt dus over de rug van de burger vetgemest. Onkan dus. Let wel, de dam is betaald door het volk via de lening bij Oppenheimer. Het volk heeft al een offer gebracht en dan gaat Staatsolie de prijs hooghouden en zich zelf vetmesten. Wat voor kermis constructie is dat. Als de prijs vanuit Staatsolie naar EBS laag is dan hoeft er niks tot niet veel gesubsidieerd te worden en dan kan IMF rustig verder dawet drinken in Paramaribo. De inkoopprijs van de gasflessen zijn te hoog. Veel te hoge prijs, zegt EY-rapport ook. Onkan dus. Die moet je heronderhandelen. Vervolgens moet je de bezem halen door de organisatie en de processen beter afstemmen op elkaar, arbeidsproductiviteit verhogen en “foute” emolumenten uitslopen. De cijfers staan allemaal keurig in het EY-rapport. Ik neem aan dat de topeconoom dat rapport wel kan lezen en alles van begrijpt. Als niet dan heeft hij nog altijd zijn diaspora tjamtja, de professor in ecofin, die zijn linker- en rechterhand is die Santokhi kan uitleggen hoe het rapport te lezen.
Die kostenverlaging had vrij snel, binnen een jaar al doorgevoerd kunnen worden dus op korte termijn. En voor de middellange termijn, dus nog in deze regeerperiode had Santokhi meer visie kunnen laten zien. Ik had ook verwacht dat de President een nieuw business design zou maken van de nutsbedrijven (EBS, SWM en Telesur). Een van de problemen in het land is schaalgrootte. Al die bedrijfjes hebben hun koninkrijkjes met RvC, Directie, Staf en meer van die geldverslindende en niets opleverende organisaties en afdelingen. Voeg de bedrijven bij elkaar en je bespaart flink op organisatie kosten. Een goede econoom zou dat moeten weten.
Lees in dit verband ook “Niet alleen half werk doen bij doorlichten van staatsbedrijven”, 29 mei 2022
Topeconoom maar slechte manager
Dus alles wat er had moeten gebeuren is beetje rekenen en beetje daadkracht.
Zo simpel is dat. Santokhi heeft 4 jaar de tijd gehad om deze simpele ingreep te plegen. Bij elke normale – jaja ik weet het EBS is niet normaal – organisatie is met een beetje daadkracht de analyse en implementatie in een jaar of anderhalf gedaan en afgerond. Waarom is het in Suriname na 4 jaren nog steeds niet gelukt? De meest luie route waarvoor de regering heeft gekozen is om de subsidies af te schaffen en het volk te laten betalen voor de inefficiënties van de directie, voor de luiheid van de raad van commissarissen, voor de snurkerij van energie autoriteit en voor de laksheid van de minister van natuurlijke hulpbronnen en voor de slapheid van de topeconoom Santokhi.
De bonden moeten nu niet alleen protesteren dat de afschaffing van de subsidie teruggedraaid moet worden. Die moeten vragen waarom er in de 4 jaren, ondanks het rapport van EY, niets in efficiëntie en kostenverlaging is gebeurd. Ze moeten eisen dat er “koppen rollen”. Alle luie, lakse en snurkende betrokkenen moeten met naam en toenaam in het openbaar besproken worden. Waar zijn zij? Waarom nemen zij geld en leveren zij geen prestatie?
De topeconoom moet nu ook laten zien dat hij een goede manager is. Leveren heet dat.
De regering kon direct ingrijpen en significant besparen. Kijk, lees en huiver mee hoe het geld via EBS aan anderen gegeven wordt en dan moet het volk nu gaan pinaren. Dit zijn jullie leiders. Ze hebben een verstand van wat? Een ruggengraat van wat? Een integriteit van wat?
- Ongeveer de helft (49%) van de stroom inkoop in 2021 is van Staatsolie. Dus als je daarin gaat sleutelen, in de prijs van Staatsolie dan heb je al een groot deel van het probleem van de subsidies opgelost. De staat spekt Staatsolie en subsidieert dus niet het volk!!!!
- Inkoop van “fuel en lubricants” is via Staatsolie waarvoor Staatsolie een premium van USD 7 per vat krijgt. Huh? Zomaar premium betalen? EBS kan toch direct inkopen en dan hoef je geen premium aan niemand te betalen. Of je betaalt helemaal geen premium aan Staatsolie want let wel ook Staatsolie is geholpen door de lening vanuit Oppenheimer, ook daarvoor heeft het volk al een offer gebracht. Zo simpel kan je kosten verlagen!!
- LPG Purchase loopt via een constructie met een firma Olibis die een premium ontvangt. Hoe bestaat het ?? !!!. In 2021 was dat USD 5,8 miljoen!!! Waarom premium betalen? Waarom kon EBS niet zelf inkopen?? !! Hoe fout zijn de managers die hierbij betrokken zijn?
Het verdient in elk geval opgemerkt te worden dat de situatie bij EBS niet door Santokhi is gecreëerd maar mede door de 10 jaren van de NDP en de 10 jaren daarvoor door NPS/VHP/ABOP/PL. Maar Santokhi heeft nu een glashelder rapport en de oplossing ligt “panklaar” voor hem maar hij kan het rapport niet lezen en faalt als manager om in te grijpen.
Dus als politieke partijen en vakbonden nu huillie huillie doen dan moeten wij ze met naam en toenaam een schrobbering geven. Het is hemeltergend schofterig hoe het bij EBS uit de hand is gelopen. Zo baud mag het gesteld worden. Lees de cijfers, lees het rapport.
Topeconoom Santokhi kom nu niet met de grijs afgedraaide plaat van de vorige regering want de oorzaken zijn bekend, de oplossingen liggen nu voor je en dan is de vraag aan je om te leveren waarvoor je mandaat vroeg. Het volk mag en zal niet de prijs betalen voor luiheid, lafheid, laksheid en domheid van bestuurders. En misschien zit er ook nog boeftigheid in het spel, die kans is reëel aanwezig.
En aan de VES ter overdenking, waarover trouwens later uitgebreider: zijn er geen leden van de VES in de hele keten van rommel constructies en deals rond de stroomvoorziening? Niemand van de leden van VES betrokken? Als wel, dan zou het bestuur van VES ook wat colleges economie en integriteit intern kunnen en moeten geven.
Ingezonden : Hikmat Mahawat Khan
